ISIDORUS
28.09.: Św. Wacław - patron czeskiej państwowości i krakowskiej katedry Drukuj
poniedziałek, 28 września 2009, 0:01
Dodał: Jakub Sowiński (Jakub)
Około 924 roku 18-letni Wacław, dziewiąty książe czeski, członek rodu Przemyślidów ujął się samodzielnej władzy. Po swojej matce, Dragomirze odziedziczył energię, po prababce Ludmile pobożność i wiedzę. Aby uspokoić nastroje w ojczyźnie nakazał matce, uznawanej za przyczynę wszystkich niepokojów w kraju wyjazd do Budczyna lub emigrację. Równocześnie musiał uporać się z zagrożeniem z północnego zachodu, jakim były najazdy Arnulfa Bawarskiego. Skuteczną obroną okazał się sojusz z Saksonią. Niepokoje wewnętrzne, wywołane nadmierną ambicją lokalnych książąt i włodarzy niejednokrotnie tłumić wojskiem. Jednakże, jak podają kroniki był to u Wacława zawsze krok ostateczny, kiedy wszystko inne zawiodło. Dopiero jego następny w kwestii ustabilizowania swojej władzy nie odstępowali on najokrutniejszych metod.
Czaszka św. Wacława przechowywana jako relikwia
Czaszka św. Wacława przechowywana jako relikwia
w katedrze św. Wacława na Hradczanach w Pradze
Największym wszak problemem dla samego księcia było wykorzenienie pogaństwa, a przede wszystkim pogańskiej mentalności i zwyczajów. W oczach Wacława tylko chrześcijaństwo mogło ustabilizować państwo i podnieść jego kulturalny poziom. Wśród jego zasług nalezy wymienić ograniczenia w stosowaniu tortur czy aktywne przeciwdziałanie powszechnemu wtedy jeszcze niewolnictwu. Niejednokrotnie sam wykupywał ludzi niewolnych. Legendy wacławowskie opisują go jako budowniczego kościołów. Odkrycia archeologiczne zdają się nie zaprzeczać temu. Największym jego dziełem jest postawienie rotundowej pierwszej świątyni św. Wita. Wzorem dla niej była zadarska (Dalmacja) katedra św. Donata. Dziś w tym miejscu stoji praska dominanta - monumentalna katedra archidiecezji praskiej. Choć kościelnie jego państwo podlegało Ratyzbonie, z którą stosunki układały się pomyślnie, książe nie omieszkał starać się o powstanie biskupstwa na podległych mu ziemiach. Kanonizacja św. Ludmiły miała mu w tym pomoc. Pozwolenie założenia praskiego biskupstwa przywiozła jego bratanica, sam książe jednak tego momentu nie doczekał. Św. Wacław był gorącym zwolennikiem liturgii słowiańskiej. Na jego dworze najważniejszym kapłanem był Paweł, powiernik św. Ludmiły i prezbiter większy praskiego grodziska. Wacławowi nie było dano długo panować. 28 września 929 roku, żądny władzy jego brat Bolesław, uległ namowom pogańskiej reakcji i popełnił ohydną zbrodnię bratobójstwa.
Św. Wacław na największym placu nazwanym Jego imieniem w Pradze
Św. Wacław na największym placu nazwanym Jego imieniem w Pradze
O ile historia księcia Wacława nie wydaje się zbyt długa o tyle, historia od jego śmierci ukształtowała na stulecia czeską pobożność. Zabójstwo zjednało Wacławowi sympatię. Zaraz po śmierci, nawet Bolesław uległ skrusze i przeniósł ciało swego brata do praskiej świątyni. Wacław podbił serca nie tylko Czechów, ale zasłużył sobie na cześć i w Bawarii. Śmierć Wacława przyczyniła się do rozwoju czeskiego piśmiennictwa. Już z końca X wieku spotykamy się z legendami, w których Wacław występuje jako krzewiciel wiary. Nie jest jednak jeszcze patronem narodu. Sytuacja zmienia się powoli w na przełomie XI-XII wieku, kiedy to z monet pod wpływem niemieckiej kultury dworskiej znika Wacław-mnich a pojawia się Wacław-rycerz. Wtedy też - około 1000 roku powstają pierwsze zwrotki świętowacławowskiej pieśni:

Svatý Václave, vévodo České země, kníže náš, pros za nás Boha, Svatého Ducha! Kriste eleison. Ty jsi dědic české země, rozpomeň se na své plémě, nedej zahynouti nám ni budoucím, Svatý Václave! Kriste eleison. Pomoci my tvé žádáme, smiluj se nad námi, utěš smutné, zažeň vše zlé, Svatý Václave! Kriste eleison.

Jej treść wyraźnie ukazuje, że Wacław przestaje być postrzegany już tylko jako krzewiciel chrześcijaństwa, ale staje się patronem i obrońcą narodu. W dwunastym wieku, kiedy Wacław jest już wyraźnie patronem czeskim słowiański męczennik podbija Kraków i staje się głównym patronem stolicy, którą wieki później uświetniały takie osobistości jak abp. Sapieha, kard. Wojtyła czy dziś Stanisław Dziwisz. Przez całe stulecia kult św. Wacława nie słabł w Czechach. Sam Hus wielokrotnie głosił kazania na jego święto. W 1929 roku odbyły się w Republice Czechosłowackiej wielki jubileusz z okazji święta tego męczennika, a dziś 28 września, w najbardziej ateistycznym kraju jest świętem narodowym, a Wacław oficjalnym patronem czeskiej państwowości. Tłumaczenie pieśni do św. Wacława na j. polski:
Kościół św. Wacława w Starym Bolesławcu
Kościół św. Wacława w Starym Bolesławcu
Bazylika św. Wacława, głównego patrona Czech wznosi się na miejscu jego męczeńskiej śmierci oraz pierwszego grobu
Święty Wacławie, wojewodo ziemi czeskiej, książe nasz, proś za nas Boga, Ducha Świętego! Chryste, eleison. Jesteś dziedzicem ziemi czeskiej, wspomnij na swe plemię, nie daj zaginąć nam ani przyszłym (tu: pokoleniom - przypis tłumacza), święty Wacławie! Chryste, eleison. O pomoc Twoją błagamy, zmiłuj się nad nami, pociesz smutne, zakończ wszystko zło, święty Wacławie! Chryste, eleison. Najstarsze Sanktuarium w Czechach znajduje się w miejscowości Stara Boleslav (Stary Bolesławiec) w miejscu męczeńskiej śmierci św. Wacława. Od 1 sierpnia 2002 roku opiekują się nim polscy Księża Pallottyni.